Wat is witwassen?
Bij witwassen wordt geprobeerd om illegaal verkregen geld weer ‘legaal’ te maken. Zwart geld wordt dus figuurlijk witgewassen. Dit kan op kleine en grote schaal gebeuren. Sinds 2001 is witwassen een strafbaar feit en moeten ondernemers extra goed opletten dat ze niet ongewild crimineel geld in omloop brengen. Dat kan gebeuren door een grote som contant geld in ontvangst te nemen. In dit artikel lees je vooral welke vormen van witwassen bestaan en hoe je risicosituaties kunt herkennen.
1. In welke sectoren komt witwassen voor?
Je kunt wel stellen dat het in elke sector voorkomt, al is het in sommige makkelijker om het ongemerkt te doen. Het komt vaak voor in sectoren zoals vastgoed, de autobranche, horeca en de cannabissector. Contante betalingen zonder registratie en papierwerk komen ook voor in kleine zaken van levensmiddelen, mobiele telefoons. Daarom zijn bepaalde ondernemingen aantrekkelijk voor criminelen om te bezoeken voor witwaspraktijken. Dit kan leiden tot winkelstraten met een overmaat aan bepaalde type winkeltjes of exploitatie zoals koffiehuizen, belwinkels en kleine hotels.
Wist je dat er drie vormen van witwassen zijn?
In het Wetboek van Strafrecht staan de volgende vormen vermeld:
Opzetwitwassen
Hierbij weet de dader dat het om illegaal geld gaat. Het maakt hierbij niet uit of hij dat vanaf het begin al wist of pas later. Als hij het later ontdekt en hij corrigeert de transactie niet, dan is hij strafbaar aan opzetwitwassen.
Gewoontewitwassen
Dat betekent dat de dader herhaaldelijk illegale transacties heeft uitgevoerd. Formeel heeft dat: het herhaaldelijk uitvoeren van opzetwitwassen
Schuldwitwassen
Hierbij gaat het om witwassen van opbrengsten van misdrijven. Deze vorm van witwassen is erop gericht om confiscatie van de opbrengsten door justitie te voorkomen. De dader zal dan proberen om de illegale herkomst van gelden of voorwerpen te verbergen. Dat is mogelijk door bijvoorbeeld gestolen waar tussen legaal waar in de voorraad te verbergen.
De strafmaat voor witwassen is afhankelijk van de vorm (opzet-, gewoonte- of schuldwitwassen) en de schaal van de criminele activiteit.
2. Hoe kan illegaal geld door witwassen in de reguliere geldstromen ‘verdwijnen’?
Er zijn verschillende methoden om dat voor elkaar te krijgen, maar op hoofdlijnen gaat het om illegaal geld doorsluizen via online transacties tussen bankrekeningen.
Witwaspraktijken kunnen plaatsvinden, wanneer contant geld wordt opgezet in giraal geld omgezet of giraal geld via een omweg wordt verplaatst. Giraal geld is het geld dat via online geldtransacties tussen bankrekeningen verplaatst wordt. Deze geldstroom verloopt als volgt:
1. Illegaal geld wordt in het (girale) geldverkeer gebracht via een storting of een doorsluis-transactie.
2. Vervolgens worden meerdere financiële transacties gedaan om het illegaal verkregen geld te verbergen.
3. Tenslotte is het geld totaal opgenomen in het giraal systeem en maakt het deel uit van de legale economie.
3. Moet ik ongebruikelijke transacties melden?
Meewerken aan witwassen is strafbaar, dus bij twijfel is het altijd raadzaam om te melden via de meldportaal van de Financial Intelligence Unit – Nederland (FIU-Nederland): https://meldportaal.fiu-nederland.nl/Home
Voor banken en andere financiële instellingen zoals verzekeraars, creditcardmaatschappijen trustkantoren en casino’s geldt er zelfs een meldingsplicht om “ongebruikelijke transacties” te melden. Deze meldingsplicht is gebaseerd op de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (WWFT).